1.Hamulec zasadniczy Fiata 126p

1.pedał hamulca; 2.dźwignia hamulca pomocniczego; 3. zbiorniczek płynu hamulcowego; 4.pompa hydrauliczna; 5 włącznik światła tylnego stop; 6.cylinderek hamulca koła przedniego; 7. cylinderek hamulca koła tylnego; 8 złączka przewodów hamulcowych kół przednich; 10. okładziny cierne hamulców kół tylnych; 11 przewody ciśnieniowe; 12 przewody elastyczne;13.ciegno elastyczne

Hamulec zasadniczy, bębnowy z samoczynną regulacją luzu między szczęką a bębnem jest uruchamiany dwoma niezależnymi obwodami hydraulicznymi    ( jeden koła przednie, drugi koła tylne  ).

Zasadnicze zespoły układu hamulca zasadniczego to:

- pompa hamulcowa ( dwusekcyjna )

- przewód ciśnieniowy

- przewód elastyczny

- cylinderki rozpierające kół przednich i tylnych.

Zapas płynu mieści się w zbiorniku płynu hamulcowego o dwóch komorach połączonych z sekcjami pompy.

DWUSEKCYJNA POMPA HAMULCOWA

A i B sekcje pompy; C i D szczeliny ; 1.pierścień uszczelniający; 2,3 łączniki zasilania; 4,5 prowadniki tłoka; 6 sprężyna powrotna; 7,8 pierścienie uszczelniające; 9,10 pierścienie dystansowe; 11,12 sprężyny dociskowe; 13 korek pompy; 14,15 śruby ustalające prowadników; 16 pierścień uszczelniający

        Sekcja A uruchamia cylinderki rozpierające kół przednich, sekcja B kół tylnych. W przypadku utraty szczelności jednej z sekcji, druga z nich zapewnia hamowanie kół jednej osi. Płyn ze zbiornika napływa do poszczególnych sekcji przez łączniki 2 i 3. Przemieszczanie się tłoka 5 zgodnie z kierunkiem pokazanym na rysunku, powoduje najpierw zamknięcie szczeliny C przepływu cieczy do sekcji A. Dalsze przemieszczanie się tłoka 4 powoduje wzrost ciśnienia w sekcji A, które działając na powierzchnię czołową tłoka 4 powoduje jego przemieszczenie się , a następnie zamknięcie szczeliny D .W wyniku przesunięcia pierścienia uszczelniającego 8 wzrasta ciśnienie w sekcji B. Ciśnienie wytworzone w sekcji A i B jest proporcjonalne do siły nacisku na pedał hamulca . Po zwolnieniu nacisku na pedał hamulca tłoki wracają samoczynnie do pierwotnego położenia. Płyn pod ciśnieniem wytworzonym w pompie przepływa stalowymi przewodami do cylinderków rozpierających kół.

Cylinderki rozpierające kół

1 tłoczek; 2 popychacz; 3 uszczelka; 4 sprężyna z miseczkami; 5 korpus; 6 osłona; 7 kapturek odpowietrznika; 8 odpowietrznik; 9 końcówka doprowadzenia płynu hamulcowego

Układ cierny hamulców kół przednich składa się ze szczęk z przyklejonymiokładzinami1, sprężyn ściągających 2 i samoczynnych regulatorów luzu między okładzinami a bębnem 4.

Układ hamulców kół przednich

1 szczęka hamulcowa; 2 sprężyna ściągająca szczęki4 układ samoregulacji luzu; 6 bęben hamulcowy z piastą

 Bęben hamulcowy stanowi jednolity odlew z piastą kół przednich. Układ cierny hamulców składa się z takich samych elementów jak w kołach przednich szczęk hamulcowych, sprężyn ściągających i samoczynnych regulatorów luzów.

Układ hamulców kół tylnych

1 szczęka hamulcowa; 2 sprężyna ściągająca szczęki

3 podpora szczęk; 4 układ samoregulacji luzu

5 bęben hamulcowy

Bęben hamulcowy kół tylnych nie stanowi jednak jednolitego odlewu z piastą koła. Układ cierny hamulca nie wymaga regulacji luzu szczęk hamulcowych ze względu na samoczynną regulację. Luz między okładziną a bębnem hamulcowym jest uzależniony od wartości luzu między drążonym sworzniem urządzenia samoczynnej regulacji szczęk a sworzniem tarczy hamulcowej.Ścieranie się okładzin hamulcowych zwiększa luz między sworzniami , gdyż cylinderek rozpierający szczęki pokonuje siły tarcia, występujące między podkładkami ciernymi a środnikiem. Wartość tych sił tarcia jest ustalona naciskiem sprężyny założonej na sworzeń drążony ( tulejką) . Po pokonaniu sił tarcia szczęka zostaje przesunięta bliżej bębna i jej luz ograniczony jest luzem między sworzniem drążonym, a sworzniem tarczy hamulcowej.

6.Dane techniczne układu hamulcowego Fiata 126p

3.Budowa dwuobwodowego hydraulicznego układu uruchamiającego hamulce.

Budowa dwuobwodowego hydraulicznego układu uruchamiającego hamulce różni się od budowy jednoobwodowego tym, że zastosowano w nim dwa niezależne od siebie obwody uruchamiające hamulce przednich i tylnych kół oraz pompę  hamulcową, składającą się z dwóch niezależnych pomp działających na oddzielne obwody. Jedna z nich połączona jest z przewodami obwodu przednich kół , a druga z przewodami obwodu hamulców kół tylnych.

4. Typowe niedomagania układu hamulcowego Fiata 126p.

5.Demontaż i montaż elementów układu hamulcowego Fiata 126p

Aby wymontować pedał hamulca i pompę należy:

-wyjąć osłonę pompy hamulcowej, znajdującą się w bagażniku pod dywanikiem,

-zdjąć przewody doprowadzające płyn do pompy, przewody zaślepić koreczkami z drewna lub gumy,

-odkręcić nakrętki mocowania wspornika pedałów,

-odłączyć linkę sterowania sprzęgłem od pedału sprzęgła,

-zdjąć kompletny wspornik z pedałem i pompą

-odkręcić nakrętki mocujące pompę wspornika

Pompę hamulcową należy demontować w sposób następujący:

-zdjąć osłonę gumową z tylnej części pompy,

-wykręcić śruby ustalające tłoki,

-wyjąć tłok sekcji kół przednich,

-wyjąć pozostałe elementy ( w razie trudności z wyjęciem elementów wewnętrznych pompy, przyłożyć do otworów wylotowych przewód ze sprężonym powietrzem i wypchnąć je w ten sposób ),

-zdemontowane części pompy umyć i sprawdzić.

Aby dokonać oględzin powierzchni wewnętrznej korpusu pompy należy odkręcić korek pompy. Przy demontażu hamulców kół  przednich należy:

-zdjąć koło,

-wyjąć z piasty koła pokrywę osłaniającą nakrętkę centralną,

-odkręcić nakrętkę centralną ułożyskowania piasty koła,

-zdjąć bęben hamulcowy wraz z piastą

Przy dalszym demontażu założyć na cylinderki hamulcowe przyrząd A 72235, który uniemożliwia wysunięcie się tłoczków ( można również zabezpieczyć tłoczki przez owinięcie cylinderków miękkim drutem).

Demontaż hamulców kół tylnych wykonuje się podobnie, z tym , że po zdjąciu koła należy odkręcić śruby mocujące bęben hamulcowy do piasty koła i zdjąć bęben. Dalszy demontaż hamulców kół:

-zdjąć szczypcami sprężynę ściągającą szczęki hamulcowe.

-zdjąć ze sworzni samoczynnego regulatora szczęki hamulcowe.

Zdejmowanie szczęk hamulcowych ze sworzni samoczynnego regulatora

1.mocowanie szczęk w tarczy, 2 przyrząd A 72235, 3 szczęki hamulcowe; 4samoczynny regulator luzu, 5 okładzina cierna , 6 sworzeń tarczy hamulcowej samoczynnego regulatora luzów.

Przy demontażu cylinderków należy:

-zdemontować cylinderki  z tarczy hamulcowej,

-zdjąć przyrząd ściskający A 72235,

-zdjąć osłonki gumowe oraz popychacze,

-wyjąć tłoczki,

-wyjąć sprężynę rozpierającą.

Zdemontowane części umyć i sprawdzić. Przy demontażu samoczynnego regulatora ze szczęki hamulcowej należy stosować przyrząd A 72235.

Demontaż cylinderków kół przednich

1 cylinderek hamulcowy; 2 tłoczek; 3 osłona gumowa

Demontaż należy wykonywać w następujący sposób:

-założyć szczękę w przyrząd A 72246,

-zakręcić przyrząd w imadło

-lekko ścisnąć sprężynę samoczynnego regulatora, aby nie wywierała nacisku na pierścień zabezpieczający,

-zdjąć pierścień,

-wyjąć szczęki z przyrządu

Demontaż samoczynnego regulatora szczęki hamulcowej

1.przyrząd A 72246, 2.sworzeń drążony, 3. sprężyna, 4.szczęka hamulcowa

Montaż zespołów i części układu hamulcowego należy wykonać w kolejności odwrotnej od demontażu uwzględniając, że:

- przy montażu pedałów sprzęgła i hamulca nasmarować oś pedału sprzęgła i tuleję pedału hamulca smarem stałym ŁT4S, wcześniej sprawdzając luzy w układzie dźwigniowym pedałów,

- przy montażu pompy hamulcowej i cylinderków utrzymać nienaganną czystość. Przed montażem posmarować części pompy płynem hamulcowym,

- montaż hamulców w kołach przeprowadzać szczególnie starannie, w przypadku zabrudzenia okładzin szczęk lub bębnów należy dokładnie przemyć je spirytusem i wysuszyć, a śruby dokręcać odp. momentem.

6.1 Odpowietrzanie układu hamulcowego 126p.

         Po zmontowaniu układu należy go odpowietrzyć. Przed rozpoczęciem odpowietrzania uzupełniamy płyn hamulcowy w zbiorniku płynu hamulcowego.

Odpowietrzanie kół wykonuje się w następującej kolejności:

- tylne prawe koło,

- tylne lewe koło,

- przednie prawe koło,

- przednie lewe koło.

Aby odpowietrzyć koło, należy:

- zdjąć kapturek z odpowietrznika,

- założyć na odpowietrznik rurkę z przezroczystego materiału, zanurzyć je w naczyniu częściowo wypełnionym płynem hamulcowym,

- odkręcić odpowietrznik i naciskać pedał hamulcowy ( wielokrotnie ) do chwili, gdy przez rurkę odpowietrzającą przestaną wychodzić pęcherzyki powietrza

- przy naciśniętym pedale hamulca przykręcić odpowietrznik oraz zdjąć rurkę,

-  czynność tę powtórzyć dla każdego koła (w kolejności podanej wyżej )

Po zakończeniu odpowietrzania uzupełnić i wyrównać poziom płynu hamulcowego w zbiorniku.

Odpowietrzanie kół

1.odpowietrznik, 2.naczynie z płynem hamulcowym, 3.przewód

7.Naprawa i regulacja elementów układu hamulcowego Fiata 126p

Wymontowane i przygotowane do oceny stanu technicznego części układu hamulcowego weryfikujemy na tę, które:

-zostaną ponownie zmontowane bez naprawy,

-zostaną zastąpione częściami nowymi,

-będą naprawione,

Przy naprawie obowiązują następujące zasady:

-części gumowe ( uszczelki, pierścienie, osłony ) powinny być wymienione na nowe przy każdej naprawie wymagającej demontażu,

-szczęki hamulcowe, których okładziny zostały zużyte do grubości 1,5 mm należy również wymienić na nowe. Nie przewiduje się stosowania okładzin szczęk hamulcowych na części zamienne,

-bębny hamulcowe zużyte kwalifikują się do naprawy przez przetoczenie,

-w wypadku stwierdzenia znacznych luzów między tłoczkami i korpusami cylinderków i pompy hamulcowej , w których wymiana tłoczków nie przyniosła rezultatów, należy wymienić na nowe całe cylinderki lub pompę,

- wszelkie uszkodzenia korpusów pompy lub cylinderków kwalifikują się do wymiany całą pompę lub cylinderki

W razie niewłaściwego działania samoczynnego regulatora luzu szczęk hamulcowych należy skontrolować stan jego części. Podkładki cierne należy wymienić na nowe. Sprawdzić charakterystykę sprężyny. Sprężyna ściśnięta do wysokości 9,5 mm powinna działać siłą 46 - 42 kg .Sprężynę niezgodną z wymaganiami wymienić na nową.Jeżeli w wyniku oględzin bębnów hamulcowych stwierdzi się konieczność ich przetoczenia, pamiętać należy, że wzrost średnicy wewnętrznej bębna ( wskutek zdjęcia materiału ) nie może przekraczać 1 mm . Jeżeli konieczne jest większe przetaczanie , to należy wymienić bębny na nowe. Bęben należy wytaczać współosiowo względem otworów łożysk ( dla bębnów hamulcowych kół przednich ) oraz współosiowo względem otworu wewnętrznego ( dla bębnów hamulcowych kół tylnych ). Przed wytaczaniem bębnów na tokarce należy sprawdzić ich wyśrodkowanie .

8.1 Naprawa i regulacja pompy hamulcowej Fiata 126p

Pompę hamulcową po wymontowaniu z samochodu lub po naprawie należy sprawdzić na specjalnym stanowisku. W celu sprawdzenia pompy hamulcowej na stanowisku należy:

-włączyć pompę w obwód

-otworzyć zawór 7 i napełnić cały układ płynem hamulcowym. W tym celu należy otworzyć zawory 6 i 5 a następnie pełnymi skokami tłoków pompy przepompować płyn tak aby w rurkach 10 i 11 nie pojawiły się pęcherzyki powietrza,

-  zamknąć zawory 5 i 6 ,

-powoli przesuwać tłoki aż do uzyskania na dwóch manometrach ciśnienia 12,5 MN/m2 /125KG/cm2 / i ustawić tłoki pompy w tym położeniu,

-zaczekać do czasu ustabilizowania się ciśnienia w obu sekcjach pompy,

-utrzymać ciśnienie przez 5 sekund.

Jeżeli w czasie 5 sekund ciśnienie utrzyma się na stałej wysokości i nie stwierdzi się przecieków z korpusu, pompę można uznać za sprawną technicznie i nadającą się do montażu w samochodzie.

Schemat stanowiska do hydraulicznej próby szczelności pompy hamulcowej

A,B,C,D - łączniki pompy1,1 - akumulator hydrauliczny3,4 - manometry o zakresie 0...15 MN/m2/ 0...150KG/cm25,6,7 - zawory odcinające8 - filtr o dokładności filtrowania 0,08 ... 0,16 mm9 - zbiornik płynu hamulcowego10,11 - rurki szklane12 - silnik elektryczny13 - pompa hamulcowa

8.2. Naprawa i regulacja cylinderków hamulcowych Fiata 126p.

Części składowe cylinderków hamulcowych

1. korpus, 2. osłony, 3. tłoczki, 4. uszczelki, 5. miseczki sprężyny, 6. sprężyna

W tym celu sprawdzenie cylinderków hamulcowych na stanowisku odbywa się następująco:

-włączyć cylinderek hamulcowy w obwód,

-otworzyć zawór 4 i za pomocą pompy 3 doprowadzić do cylinderka płyn hamulcowy,

-odpowietrzyć układ przez chwilowe odkręcenie odpowietrznika 7,

-za pomocą pompy 3 wytworzyć w układzie ciśnienie 12+? MN/m2/120+5 KG/cm2 / odczytane na manometrze 6 .W tym czasie tłoczki hamulcowe powinny się rozchylić na wymiar 67 mm natrafiając na opór sprężyny tulei 8,

- odciąć układ zaworem 4, po ustabilizowaniu się ciśnienie obserwować ( przez 5 sekund ) ciśnienie wskazane przez manometr 6. Jeżeli w ciągu 5 sekund ciśnienie nie uległo obciążeniu i nie nastąpiły żadne wycieki z cylinderka, można go uznać za sprawny technicznie i nadający się do zamontowania.

W przypadku stwierdzenia przecieków na końcówkach, skorodowania przewodów ciśnieniowych lub elastycznych należy wymienić uszkodzone elementy na nowe.

Schemat stanowiska do hydraulicznej próby szczelności cylinderków hamulcowych

1. zbiornik płynu hamulcowego, 2. filtr o dokładności filtrowania 0,08...0,16mm , 3. jednokierunkowa pompa hydrauliczna, 4. zawór odcinający, 5.zawór bezpieczeństwa o ciśnieniu wyregulowanym na 12,5 MN/m2, 6.manometr, 7. odpowietrznik cylinderka hamulcowego, 8. cylindry oporowe, 9. cylinderek hamulcowy.

8.3 Kontrola skuteczności działania układu hamulcowego Fiata 126p.

Sprawdzony oraz zmontowany układ hamulcowy należy poddać ostatecznemu sprawdzeniu w samochodzie. Kontrola układu hamowania polega na:

-sprawdzeniu przecieków. Naciskając na pedał sprawdzić występowanie przecieków na przewodach i przełącznikach. Układ nie powinien wykazać żadnych przecieków ani zawilgoceń,

-sprawdzeniu działania hamulców, które wykonujemy przez kilkakrotne naciśnięcie na pedał hamulca. Powinien on stawiać wyraźny opór po wciśnięciu na 2/3 pełnego skoku pedału. Opór nie powinien wzrastać po kilkakrotnym naciśnięciu na pedał,

-wykonaniu próby na stanowisku rolkowym. Układ powinien zapewnić siły hamowania: koła przednie - 100 kg/1 KN / przy nacisku na pedał siła 15 kg / 150 N Koła tylne 100 kg / 1 KN / przy nacisku na pedał siłą 35 kg / 350 N/,

- wykonaniu próby hamowania w warunkach drogowych. Szczegółowe warunki wykonania próby podaje norma PN-71/S-47000.

Na suchej, betonowej nawierzchni przy hamowaniu z prędkością 80 km/h droga hamowania nie powinna przekraczać 50,5 m.

9. Hamulec pomocniczy Fiata 126p.

Hamulec pomocniczy jest hamulcem mechanicznym działającym na koła tylne.

Części składowe hamulca pomocniczego.

1.     przycisk zwalniacza hamulca, 2. podkładka gumowa, 3. podkładka zwykła, 4. sprężyna, 5. cięgno zwalniacz, 6. wycinek zębaty, 7. dźwignia hamulca ręcznego, 8. sworzeń z podkładką, 9. krążek, 10. dźwignia uchylna, 11. linka hamulca, 12. uchwyt mocujący, 13. podkładka, 14. podkładka gumowa, 15. sprężyna, 16. osłona, 17. dźwignia, 18. wspornik, 20. sworzeń.

Uruchomienie hamulca ręcznego odbywa się dźwignią 7, znajdującą się między siedzeniem kierowcy i pasażera. Ruch dźwigni hamulca osadzonej na sworzniu 21 i wsporniku 19 przykręconym do nadwozia przenosi się na krążek 9, na który jest nawinięta linka hamulca. Przesunięcie linki powoduje obrót dźwigni uchylonej 10 i przesunięcie dźwigni rozpierającej 17 , które działają bezpośrednio na szczęki hamulców. Układ hamulca pomocniczego w stanie zahamowanym blokuje się samoczynnie dzięki zapadce zamocowanej na dźwigni, która zaskakuje w zęby wycinka 6.

Zwalnianie hamulca następuje przez naciśnięcie palcem na przycisk 1, który poprzez sprężynę 3 i cięgno zwalniacza odchyla zapadkę rozłączając ją z wycinkiem zębatym. Sprężyna znajdująca się przy kole 3 służy do utrzymania napięcia wstępnego między linką a krążkiem.

Sprężyna odciągająca 15 służy do ściągania dźwigni uchylnej i rozpierającej, w czasie gdy dźwignia hamulca pomocniczego jest zwolniona.

Przy przeglądzie lub naprawie hamulca pomocniczego należy zwrócić uwagę na:

- zużycie zębów wycinka zębatego. Jeżeli wysokość zębów nie gwarantuje utrzymania dźwigni z zapadką, należy wymienić zapadkę,

- stan techniczny linki hamulca. Jeżeli linka nie przesuwa się swobodnie w pancerzu, należy ją przeczyścić, przemyć w nafcie oraz nasmarować smarem stałym. W razie stwierdzenia przerwania jakiegokolwiek drutu linki, należy wymienić linkę na nową. W przypadku gdy korozja końcówek jest tak duża, że nie można odkręcić nakrętki nawet po jej odrdzewieniu, należy również wymienić linkę na nową,

- stan techniczny sprężyn przy kołach oraz sprężyn odciągających dźwignię uchylną i rozpierającą

- stan techniczny sprężyn przy kołach oraz sprężyn odciągających uchylną i rozpierającą

Sprężyny pęknięte lub niefunkcjonalne należy wymienić na nowe. Po wymianie lub naprawie uszkodzonych części należy:

- wmontować do samochodu i wyregulować hamulec ręczny.

Aby wyregulować hamulec pomocniczy należy:

- zaciągnąć dźwignię hamulca na trzeci ząb wycinka zębatego,

- za pomocą nakrętek 3 wydłużyć poprzez linki tak długo, aż szczęki rozchylą się do zablokowania kół ( czynność wykonać dla obu kół ),

- po zablokowaniu obu kół zwolnić dźwignię hamulca pomocniczego,

- kilkakrotnie gwałtownie zablokować koła hamulcem pomocniczym. Maksymalne zablokowanie kół powinno wystąpić po zaciśnięciu dźwigni na czwarty lub piąty ząb zapadki,

- sprawdzić czy po wyregulowaniu i opuszczeniu dźwigni hamulca maksymalnie do dołu nie następuje blokowanie któregokolwiek z kół.

W razie blokady powtórzyć regulację. Prawidłowo naprawiony i wyregulowany hamulec pomocniczy powinien zahamować samochód jadący z prędkością 80 km/h na drodze nie dłuższej niż 91 m przy zaciągnięciu dźwigni z siłą 40 kg .

Hamowanie próbne należy wykonać na suchej, cementowej lub asfaltowej powierzchni. Hamulec pomocniczy można również sprawdzić przez hamowanie samochodu na pochylni o 16% spadku. W tym celu należy wjechać samochodem na pochylnię, której długość podstawy powinna wynosić 5m, a wznios na tej długości - 0,8 m.Samochód zahamowany na takiej pochylni powinien się utrzymać w bezruchu.

101 W opracowaniu wykorzystano ilustracje i informacje zawarte w:

1.Kazimierz Frydrychowicz, J. Iwański , Z. Kuczyński - "Pojazdy samochodowe"

2.Cz. Blok , W. Jeżowski - "Mały podręcznik kierowcy"

3.Z. Klimecki, J. Zembowicz - "Naprawa samochodów polski Fiat - 126 p"

4.K. Kostecki /Mistral autor strony/ Rysunki + złożenie wszystkiego w całość..:-).

STRONA GŁÓWNA

Napisane 13.09.2002. Autor Mistral. Rozpowszechnianie dozwolone